Η πολιτική βασίζεται στην επιστήμη για να αντιμετωπίσει την πανδημία COVID-19. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις έχουν εναποθέσει μεγάλο μέρος της ευθύνης για την επικοινωνία και την επεξήγηση των επιλογών τους σε επιστημονικούς εμπειρογνώμονες. Δεδομένου του διακρατικού χαρακτήρα της πανδημίας, η ενωσιακή συνεργασία στον τομέα των επιστημονικών συμβουλών είναι κρίσιμη για τη συντονισμένη αντιμετώπιση της κρίσης και τη βελτιστοποίηση των επιστημονικών συμβουλών σε όλα τα κράτη μέλη.
Υπό το φως των ανωτέρω, η Επιτροπή καλείται να απαντήσει στις ακόλουθες ερωτήσεις:
1. Δεδομένου ότι συγκροτήθηκε μηχανισμός επιστημονικών συμβουλών για να παρέχει ανεξάρτητες επιστημονικές συμβουλές στην Επιτροπή και να ενισχύει τη σύνδεση της χάραξης πολιτικής με τις επιστημονικές συμβουλές, πώς ακριβώς χρησιμοποιήθηκε στο πλαίσιο της COVID-19;
2. Έχει ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή ομάδα για τη δεοντολογία της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών να παράσχει δεοντολογική καθοδήγηση όσον αφορά ζητήματα ιδιαίτερης δεοντολογικής βαρύτητας, όπως η έκδοση πιστοποιητικών εμβολιασμού, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός και οι δοκιμές κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19; Ποια ήταν τα κύρια πορίσματα και οι συστάσεις της κατά τη διάρκεια της κρίσιμης αυτής περιόδου;
3. Προτίθεται η Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να δρομολογήσει ανεξάρτητη έρευνα σχετικά με τα μειονεκτήματα των επιστημονικών συμβουλών και των μηχανισμών παροχής δεοντολογικών συμβουλών κατά τους τελευταίους 18 μήνες, το επίπεδο ετοιμότητας της ΕΕ και την ικανότητα των υφιστάμενων δομών διαχείρισης κρίσεων ενώπιον καταστάσεων έκτακτης ανάγκης μεγάλης κλίμακας σε ενωσιακό επίπεδο, με σκοπό την αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19;
Απάντηση της κ. Gabriel
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Αριθμός αναφοράς της ερώτησης: E-003575/2021
Κατά τη διάρκεια της κρίσης της COVID-19, η ομάδα των κύριων επιστημονικών συμβούλων, η οποία αποτελεί μέρος του μηχανισμού επιστημονικών συμβουλών, συνεργάστηκε στενά με την ευρωπαϊκή ομάδα για τη δεοντολογία της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών (ΕΟΔ) και τον ειδικό σύμβουλο της προέδρου της Επιτροπής, δρ. Ρeter Piot, για να συμβουλεύει τους υπεύθυνους και τις υπεύθυνες χάραξης πολιτικής της ΕΕ. Τον Νοέμβριο του 2020 συνέταξαν από κοινού γνωμοδότηση με θέμα «Βελτίωση της ετοιμότητας και της διαχείρισης πανδημιών»(1), με βάση την κοινή δήλωσή τους του Ιουνίου του 2020(2). Το έργο τους λήφθηκε άμεσα υπόψη κατά την εκπόνηση της ανακοίνωσης του Νοεμβρίου 2021 της Επιτροπής με τίτλο «Οικοδόμηση μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας: ετοιμότητα και ανθεκτικότητα απέναντι σε διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας»(3).
Όσον αφορά την COVID-19, η ΕΟΔ ανέλαβε πρωτοβουλίες και υπήρξε έγκυρη πηγή αναφοράς στον τομέα της διεθνούς δεοντολογίας. Οι πρώτες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΟΔ δημοσιεύθηκαν στις αρχές Απριλίου του 2020 στη δήλωσή της με τίτλο «Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην πανδημία της COVID-19»(4), στην οποία ζητείται να επιδειχθεί αλληλεγγύη σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και καθορίζονται οι δεοντολογικές παράμετροι που πρέπει να διαμορφώσουν την πορεία μας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τα τρία επόμενα πονήματα της ΕΟΔ σε σχέση με την COVID-19 αναφέρονται στον ιστότοπο της Υπηρεσίας Εκδόσεων της ΕΕ1, 2, 5.
Με βάση το έργο που πραγματοποίησαν οι σύμβουλοι κατά τη διάρκεια της κρίσης της COVID-19, τον Ιούνιο του 2021 η Επιτροπή τους ζήτησε να παράσχουν συμβουλές σχετικά με τη «Στρατηγική διαχείριση κρίσεων στην ΕΕ — Βελτίωση της πρόληψης κρίσεων και της ετοιμότητας, της αντίδρασης και της ανθεκτικότητας της ΕΕ απέναντι στις κρίσεις»(5), σε συνεργασία με την ΕΟΔ, και με την υποστήριξη των υπόλοιπων μερών του μηχανισμού επιστημονικών συμβουλών. Τα πορίσματά τους αναμένεται να υποβληθούν έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Το αίτημα της Επιτροπής προς τους συμβούλους περιλαμβάνει τη διερεύνηση των τύπων πληροφοριών που μπορούν να στηρίξουν καλύτερα τη διαχείριση κρίσεων στην ΕΕ και, ειδικότερα, τον τρόπο βελτίωσης των επιστημονικών συμβουλών για τη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ σε περιπτώσεις κρίσεων.
(1) https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/a1016d77-2562-11eb-9d7e-01aa75ed71a1
(2) https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/346c8eaf-ba79-11ea-811c-01aa75ed71a1
(3) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0724&qid=1605690513438
(4) https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/research_and_innovation/ege/ec_rtd_ege-statement-covid-19.pdf
(5) https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/strategy/support-policy-making/scientific-support-eu-policies/group-chief-scientific-advisors/strategic-crisis-management-eu_env